Powrót do zdrowia po usunięciu prostaty
W ramach leczenia raka prostaty często wykonuje się zabieg usunięcia gruczołu krokowego wraz z pęcherzykami nasiennymi (prostatektomii radykalnej). Przeprowadzić go można na trzy różne sposoby: operacją otwartą, laparoskopowo i przy asyście robota medycznego (najpopularniejszym jest robot da Vinci). Czas powrotu do zdrowia zależy od wybranej metody.
Co dalej po usunięciu prostaty?
Po przeprowadzonej operacji będziesz musiał przez kilka dni zostać w szpitalu. Czas pobytu może być różny, zazwyczaj waha się od 1-5 dni.
Podczas wycięcia gruczołu krokowego chirurg nacina skórę w okolicy brzucha lub podbrzusza. Rana, która powstaje w trakcie klasycznej, otwartej operacji jest większa niż po zabiegu wykonanym metodą laparoskopową czy robotem da Vinci. Całkowite zagojenie ran trwa 2-6 tygodni. Pojawiający się ból załagodzą środki przeciwbólowe.
Po operacji będziesz musiał nosić cewnik urologiczny. Jest to specjalna rurka, którą wprowadza się do pęcherza moczowego w celu odprowadzenia moczu. Zakłada się ją, aby ułatwić gojenie rany powstałej przy wycinaniu guza. Zwykle cewnik jest potrzebny przez około kilkanaście dni.
Powikłania po operacji prostaty
Nietrzymanie moczu
Po usunięciu prostaty możesz mieć trudności z trzymaniem moczu. To częsty skutek uboczny operacji, choć nie występuje on u wszystkich. Może mieć różne nasilenie – od wyciekania kilku kropel po całkowity brak kontroli nad pęcherzem. Jeśli będzie działo się to podczas kichania, kaszlu, śmiania się czy uprawiania sportu, nazywamy to wysiłkowym nietrzymaniem moczu. Niektórzy mężczyźni po operacji zmagają się z naglącym nietrzymaniem moczu. Oznacza to, że odczuwają silną potrzebę oddania moczu, ale do jego wycieku dochodzi zanim dotrą do łazienki. Dolegliwości mogą mieć też charakter mieszany.
Kontrola nad pęcherzem moczowym poprawia się wraz z upływem czasu. Korzyści przynosi wykonywanie ćwiczeń wzmacniających osłabione mięśnie dna miednicy (nazywane też mięśniami Kegla). Warto przy tym skorzystać z pomocy fizjoterapeuty, który zaplanuje proces rehabilitacji oraz pokaże, jak prawidłowo wykonywać ćwiczenia. Jeśli nie odczujesz poprawy po kilku miesiącach lub wypływ moczu będzie bardzo duży, porozmawiaj z lekarzem o innych opcjach leczenia (np. zabieg chirurgiczny). Przy nietrzymaniu moczu, warto wspomóc się wkładkami higienicznymi. Na rynku znajdziesz duży wybór produktów dedykowanych tej dolegliwości. Pomogą zwalczyć uczucie wilgoci oraz nieprzyjemny zapach.
Bądź cierpliwy i pamiętaj, że każdy mężczyzna powraca do sprawności we własnym tempie. Czasem wystarczą tylko trzy miesiące, a czasem nawet dwa lata.
Zaburzenia erekcji
Kolejną niekomfortową konsekwencją operacji może być pojawienie się zaburzeń erekcji. Czasami zdarza się, że podczas operacji nerwy odpowiedzialne za wzwód prącia zostają uszkodzone. Obawa o utratę potencji po usunięciu prostaty u mężczyzn jest zrozumiała. Dostępne są jednak różne metody jej leczenia, takie jak:
- ćwiczenia dna miednicy,
- leki doustne poprawiające przepływ krwi przez penisa (np. sildenafil),
- urządzenie zewnętrzne wywołujące wzwód (np. pompka próżniowa do penisa),
- wszczepienie protezy prącia.
Także w tym przypadku bardzo ważne jest danie sobie czasu. Stres z powodu braku możliwości wzwodu dodatkowo utrudnia erekcję. Połączenie współpracy ze swoją drugą połówką i właściwego leczenia zwiększy szansę na powrót do aktywnego życia seksualnego.
Czy operacja to koniec leczenia?
Jeśli guz ograniczony jest do gruczołu krokowego i nie występują przerzuty, wycięcie prostaty daje szansę na całkowite wyleczenie. Dzięki temu możemy usunąć wszystkie komórki nowotworowe tworzące guz. W pierwszych tygodniach po zabiegu lekarz może zalecić częstsze wizyty. Umożliwi to śledzenie procesu gojenia się rany, a także sprawdzenia efektywności leczenia. Jest to istotne, gdyż niestety istnieje ryzyko nawrotu choroby.
Podstawowym i prostym badaniem kontrolnym jest badanie antygenu swoistego dla prostaty (PSA - ang. prostate-specific antigen). Jego stężenie zazwyczaj zwiększa się przy nawrocie nowotworu, ale nie można tego traktować jako pewnik. PSA może podwyższyć się w przypadku innych chorób (np. zapalenia prostaty). Częstość badania wskaże lekarz. Początkowo może być to częściej, później ogranicza się to zwykle do jednego badania na rok.
Powrót do codziennej aktywności
Przez pierwsze tygodnie po operacji będziesz czuł się osłabiony. Dodatkowo gojąca się rana i założony cewnik mogą powodować dyskomfort. Daj sobie czas na odpoczynek i unikaj nadmiernego wysiłku. W zależności od rodzaju wykonywanej pracy, będziesz mógł do niej wrócić w ciągu kilku lub kilkunastu tygodni.
Proces leczenia onkologicznego nie jest łatwy także pod względem emocjonalnym. Nie bój się skorzystać z pomocy najbliższych lub psychologa. Nawet jeśli operacja usunięcia prostaty zakończyła się powodzeniem, nadal masz prawo martwić się o swoje zdrowie.
W całym procesie rekonwalescencji po usunięciu prostaty warto zadbać o właściwą dietę (pamiętaj o warzywach i owocach, unikaniu tłuszczów zwierzęcych, staraj się ograniczać słodycze). Ponadto nie zaniechaj codziennego ruchu w postaci jazdy na rowerze, spaceru czy gimnastyki.
Wykaz źródeł
Ilic D, Evans SM, Allan CA, Jung JH, Murphy D, Frydenberg M. Laparoscopic and robotic‐assisted versus open radical prostatectomy for the treatment of localised prostate cancer. Cochrane Database of Systematic Reviews 2017, Issue 9
Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji: Kompleksowa opieka onkologiczna – model organizacji diagnostyki i leczenia raka gruczołu krokowego (2019)
Comiter C. Speed J: Urinary incontinence after prostate treatment. UpToDate 2021. [dostęp: 13.05.2022]
Wu, Mei-Li-Yang et al. “The therapeutic effect of pelvic floor muscle exercise on urinary incontinence after radical prostatectomy: a meta-analysis.” Asian journal of andrology vol. 21,2 (2019): 170-176. doi:10.4103/aja.aja_89_18
Smither AR, Guralnick ML, Davis NB, See WA. Quantifying the natural history of post-radical prostatectomy incontinence using objective pad test data. BMC Urol. 2007 Feb 5;7:2
Dizon D, Katz A: Overview of sexual dysfunction in male cancer survivors. UpToDate 2021. [dostęp: 13.05.2022]
N. Mottet et al. The EAU – EANM – ESTRO – ESUR – ISUP – SIOG Guidelines on Prostate Cancer (2022)
NICE Guidance - Prostate cancer: diagnosis and management: © NICE (2019) Prostate cancer: diagnosis and management. BJU Int. 2019 Jul;124(1):9-26
Skolarus TA et al. American Cancer Society prostate cancer survivorship care guidelines. CA Cancer J Clin. 2014 Jul-Aug;64(4):225-49
