Usuwanie płuca – przygotowanie do zabiegu i powrót do zdrowia
Zabieg usunięcia części lub całości płuca może wydawać się nam straszny. Od razu pojawia się wiele pytań i wątpliwości. Jak będzie wyglądał proces przygotowania się do operacji? Czy później będę miał problemy z oddychaniem i będę mógł normalnie żyć? Okazuje się, że nie trzeba tak bardzo bać się operacji. W poniższym artykule przeczytasz, czego możesz się spodziewać przed i po zabiegu.line
Kiedy usuwa się płuco w raku płuc?
Przy niedrobnokomórkowym raku płuc leczeniem z wyboru jest zabieg chirurgiczny. Usuwa się podczas niego część lub całe płuco wraz z występującym tam guzem nowotworowym i węzłami chłonnymi. Chirurg zadecyduje o zasięgu leczenia operacyjnego raka płuc. Może być to:
- resekcja klinowa – usunięcie małej części płuca,
- segmentektomia – usunięcie większej części płuca (ale nie całego płatu),
- lobektomia – usunięcie jednego z płatów płuca,
- pneumonektomia – usunięcie całego płuca.
Leczenie operacyjne raka płuc niestety nie jest możliwe u wszystkich pacjentów. Kierowani są na nie chorzy z wczesnym i średniozaawansowanym niedrobnokomórkowym rakiem płuc (stadia I i II) oraz niektórzy pacjenci z zaawansowanym etapem rozwoju choroby (stadium IIIA). W przypadku drobnokomórkowego typu raka płuc, agresywność nowotworu przyczynia się do małej skuteczności leczenia chirurgicznego.
Co przed operacją?
Przy kwalifikacji do leczenia operacyjnego znaczenie ma nie tylko zaawansowanie nowotworu, ale też ogólny stan zdrowia pacjenta. Lekarz ocenia sprawność naszego serca i układu krążenia. Szczególnie ważna jest ocena rezerw oddechowych i sprawności procesu oddychania. To dlatego, że usunięcie nawet małej części tkanki płucnej zmniejsza powierzchnię oddychania i tym samym naszą wydolność oddechową.
Najczęściej wykonuje się spirometrię. Jest to bezbolesne badanie, które mierzy objętość i pojemność płuc chorego. Podczas badania pacjent przez specjalny ustnik wykonuje wdechy i wydechy. O sposobie ich wykonania instruuje osoba wykonująca badanie. Wynik wpływa na decyzję o wykonaniu operacji i jej zakresie.
Będziesz musiał też wykonać szereg innych badań, m.in. badania obrazowe klatki piersiowej, badania krwi czy bronchofiberoskopię (ocena od wewnątrz dróg oddechowych za pomocą wprowadzonego przez nos lub usta specjalnego przewodu).
Nie możesz też palić tytoniu podczas całego procesu przygotowania się do operacji.
Jak będzie zaraz po operacji?
Po operacji nie musisz obawiać się bólu, gdyż dostaniesz środki przeciwbólowe.
Nowością będzie zestaw plastikowych rurek przyczepionych do klatki piersiowej. Są to dreny, które odbierają krew, płyn surowiczy i powietrze z niezagojonego płuca i odprowadzają je do specjalnego zbiornika. Zapobiega to nadmiernemu gromadzeniu się płynu i umożliwia pełne rozprężenie płuca. Wraz z upływem czasu ilość wydzielanego płynu powoli zmniejsza się, aż do całkowitego ustania. Zazwyczaj dreny nosi się przez kilka lub kilkanaście dni.
Już od pierwszych dni po operacji będziesz zachęcany do aktywności fizycznej i wstania z łóżka. Poprawia to krążenie i zmniejsza szansę pojawienia się zakrzepów krwi. Ich przedostanie się do płuc mogłoby doprowadzić do zatorowości płucnej (blokada naczyń dostarczających krew do płuc).
Podczas pobytu w szpitalu zostaniesz poproszony o wykonywanie ćwiczeń oddechowych. Jest to między innymi technika głębokich oddechów czy wywoływanie kaszlu co jakiś czas (np. co pół godziny). Mają one zapobiec rozwojowi zapalenia płuc, które jest jednym z powikłań operacji usunięcia płuca. Nauka ich wykonywania odbywa się często przed zabiegiem.
W szpitalu zostaniesz przez kilka lub kilkanaście dni.
Ile trwa powrót do zdrowia?
Niestety nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Długość rehabilitacji po usunięciu płuca zależy od ogólnego stanu chorego przed leczeniem, a także od samego przebiegu operacji. Chorzy wracają do pełnej aktywności po kilku tygodniach lub kilku miesiącach po zabiegu.
Czy po operacji będę miał problemy z oddychaniem?
Płuca to narząd umożliwiający oddychanie i dostarczanie tlenu do wszystkich tkanek naszych organizmu. Okazuje się, że jest to też bardzo wydajny organ. Nawet usunięcie całego płuca u większości ludzi nie powoduje problemów z oddychaniem. Mogą oni wykonywać bez problemu codzienne czynności i chodzić do pracy. Wciąż jednak pojemność oddechowa po operacji jest mniejsza, bo organizm ma do dyspozycji tylko jedno płuco. Dlatego też podczas dłuższych czy wysiłkowych ćwiczeń mogą pojawić się duszność i trudności ze złapaniem oddechu.
Jak zadbać o siebie po zabiegu?
Proces powrotu do pełnej sprawności wymaga czasu, dlatego bądź cierpliwy. Początkowo możesz się szybko męczyć, nawet podczas prostych i codziennych czynności. Powoli jednak siła i sprawność zwiększy się. Pomoże w tym regularny ruch (np. chodzenie), a także proste, mało wymagające ćwiczenia. Jeśli masz możliwość, skorzystaj z pomocy fizjoterapeuty. Pokaże on poprawny sposób wykonywania ćwiczeń oraz poleci inne formy ruchu (np. basen). Przez pierwsze tygodnie unikaj podnoszenia dużych ciężarów.
Pamiętaj, że po usunięciu płuca nie powinieneś palić papierosów. Zadbaj też o odpowiednią i zróżnicowaną dietę, w której znajdzie się dużo warzyw i owoców, nabiału, chudego mięsa i tłuszczy roślinnych.
Wykaz źródeł
- 2nd ESMO Consensus Conference on Lung Cancer: early-stage non-small-cell lung cancer consensus on diagnosis, treatment and follow-up. Ann Oncol. 2014 Aug;25(8):1462-74
- Krzakowski M, Jassem J, Antczak A et al. Cancer of the lung, pleura and mediastinum. Oncol Clin Pract 2019; 15
- Broszura informacyjna dla pacjentów „Daj sobie szansę! Nie bój się operacji!”, red. prof. dr hab. n. med. Tomasza Grodzkiego i dr hab. n. med. Janusza Wójcika. Stowarzyszenie Walki z Rakiem Płuca Oddział Szczecin 2014.
- John Hopkins Medicine. Pneumonectomy. https://www.hopkinsmedicine.org/health/treatment-tests-and-therapies/pneumonectomy [dostęp: 10.07.2022]
